در این مقاله قصد داریم که در مورد این موضوع صحبت کنیم که چه زمانی مهریه به زن تعلق نمی گیرد. تعلق و عدم تعلق مهریه به زن یکی از موضوعات حقوقی و اجتماعی پر کاربرد است که تأثیر چشمگیری بر زندگی زنان دارد. در واقع مهریه یک حق قانونی است که زوج به زن در زمان عقد و ازدواج پرداخت می کند. اما سؤالی که پیش می آید این است که آیا زن باید مستقل از هر گونه شرط و قیدی مهریه را دریافت کند یا این که میزان و تعلق مهریه بسته به شرایط فردی و اجتماعی هر زوج باید تعیین شود؟ به همین دلیل، این مقاله به بررسی و تجزیه و تحلیل تعلق و عدم تعلق مهریه به زن در قوانین و رویکرد های حقوقی و اجتماعی می پردازد.
مهریه چیست؟
مهریه، یک مفهوم فرهنگی است که در برخی جوامع، به طور خاص در جوامع اسلامی، برای ازدواج استفاده می شود. در واقع مهریه، مالی است که شوهر به عنوان نشانی از تعهد و علاقه مندی به زن به عنوان همسر خود اختصاص می دهد.
معمولاً مهریه شامل مقداری پول، طلا یا سایر هدایا است که مرد به زن اهدا می کند. مهریه می تواند قبل یا پس از عقد و ازدواج پرداخت شود. قدرت مالی مرد در تعیین مبلغ مهریه تاثیر گذار است. همچنین مبلغ مهریه به شرایط زن هم بستگی دارد.
مهریه تعهد شوهر نسبت به زن را نشان می دهد. به عنوان یک نوع تضمین برای اطمینان حاصل کردن زن از تامین هزینه های زندگی خود در صورت وقوع طلاق نیز عمل می کند. در صورتی که طلاق رخ دهد، زن می تواند مهریه خود را بگیرد و با استفاده از آن برای تامین هزینه های زندگی خود اقدام کند.
استفاده از مهریه در برخی فرهنگ ها و جوامع به منظور تضمین حمایت مالی شوهر نسبت به زن در صورت وقوع طلاق، کمک به حفظ استقلال زنان و ایجاد تعادل مالی در رابطه است. اما در برخی موارد می تواند به عنوان یک نوع ابزار قدرت در اختیار مردان قرار بگیرد و برای استبداد و سلطه بر زنان استفاده شود. بنابراین، اصلاح قوانین مربوط به مهریه و توجه به منافع و حقوق حقوق زنان و مردان در این زمینه امری حیاتی است.
چه زمانی مهریه به زن تعلق نمی گیرد؟
یکی از اصولی که در قوانین ما وجود دارد این است که اصل تعلق مهریه به زن است. در واقع با انجام عقد و نکاح، زن می تواند مهریه خود را دریافت کند. اما باید گفت که در قانون ما مواردی نیز وجود دارد که با توجه به آنها مهریه به زن تعلق نمی گیرد.
- بر اساس ماده 1092 در قانون مدنی هر زمان که مرد قبل از انجام نزدیکی همسر خود را طلاق دهد زوجه می تواند نصف مهریه خود را دریافت کند. ممکن است که مرد قبل از این که همسرش را طلاق دهد بیشتر از نصف مهریه را به همسرش داده باشد. در این صورت مرد می تواند مازاد مهریه را از زن بازپس گیرد.
- به موجب ماده 1088 قوانین مدنی کشور اگر که یکی از زن و مرد قبل از این که مقدار مهریه تعیین شود، فوت شوند و در این مدت هم هیچ گونه نزدیکی با هم نداشته باشند، زن نمی تواند هیچ گونه مهریه ای را دریافت کند.
- بر اساس ماده 1098 که در قانون مدنی کشور وجود دارد اگر که عقد نکاح زن و مرد بر اساس موارد مختلفی باطل بوده و در این زمان هم هیچ گونه نزدیکی اتفاق نیفتاده باشد، زن حق دریافت مهریه را نخواهد داشت. پس اگر که زن مهریه خود را مطالبه کرده باشد مرد می تواند تمام مهریه را باز پس گیرد.
آیا بعد فوت زوجه مهریه به او تعلق نمی گیرد؟
عرف جامعه و دین ما این است که در هنگام وقوع عقد نکاح برای زن مقدار مشخصی مهریه تعیین می شود. این قانون مرد را موظف می کند که در مقابل ازدواج، اموال یا پولی را به زن پرداخت کند. وظیفه مرد این است که این دین را در طول زندگی مشترک و یا حتی در زمان انجام عقد به زن پرداخت کند.
حالا شاید این سوال برای شما پیش بیاید آیا فوت زوجه حق مهریه را از او سلب می کند؟ در جواب این سوال باید به شما گفت که خیر. چرا که مهریه یک دین بر گردن مرد است و حتی این دین با فوت و مرگ همسر نیز از گردن مرد ساقط نمی شود. در واقع بعد از مرگ زن، همسر وی تکلیف دارد که هر زمانی که ورثه درخواست مهریه از او داشته باشند، مهریه را به صورت کامل به فرزندان و یا والدین همسر بپردازد.
نکته جالب توجه در مورد مهریه زن بعد از مرگ او این است که حق مهریه زنی که فوت شده فقط مختص به زنی که عقد و نکاح دائم دارد نیست و حتی اگر که زن به صورت موقت، همسر مردی شده باشد و در این زمان فوت کند، فرزندان و یا پدر و مادر آن زن می توانند مهریه او را از مرد درخواست کنند. پس بنابراین مهریه زن فوت شده چه عقد دائم داشته باشد چه عقد موقت به ورثه خواهد رسید.
مهریه زن خیانتکار
در این قسمت از مقاله می خواهیم که در مورد مهریه زن خیانتکار صحبت کنیم. همچنین می خواهیم به این پرسش پاسخ دهیم که آیا به زن خیانتکار مهریه ای تعلق می گیرد یا خیر؟
بر اساس قوانین مدنی کشور به محض اینکه عقد (چه دائم چه موقت) انجام گیرد، زن حق دریافت مهریه را دارد. بعد از عقد، زن می تواند هر گونه که خواست مهریه خود را مطالبه نماید. پس بر این اساس با صیغه شدن خطبه عقد زن مالک مهریه خودش است. زن هر موقع که بخواهد می تواند مهریه خود را تصرف کند و یا این که می تواند مهریه را به همسر خودش ببخشد. پس طبق موارد ذکر شده مهریه حق قانونی زن است. بنابراین هر موقع که زن بخواهد می تواند آن را دریافت کند. حالا سوالی که پیش می آید این است که اگر که زن به مرد خیانت کرده باشد آیا باز هم می تواند مهریه خود را دریافت کند و مالک مهریه اش باشد؟
در جواب این پرسش باید بگوییم که با توجه به قوانین موجود در کشور، مهریه در هر صورت به زن تعلق دارد. چرا که زن مالک قانونی مهریه خودش است. در واقع با توجه به این که زن خیانت کرده و یا روابط نامشروع داشته، مجرم محسوب می شود و مرد می‌تواند از همسر خود شکایت کند. اما حق داشتن مهریه زن همچنان از او سلب نشده و هر وقت که او بخواهد می تواند مهریه خود را از مرد درخواست کند. با درخواست مهریه زن، وظیفه مرد این است که مهریه او را تمام و کمال به زن پرداخت کند. پس باور این که اگر زن خیانت کند مهریه به او تعلق نمی گیرد، یک باور اشتباه است.
تکلیف مهریه با درخواست طلاق از طرف زن
یکی از مواردی که باعث نگرانی خانم ها در زمان در خواست طلاق می شود مهریه است. شاید سوال خیلی از افراد این باشد که با درخواست طلاق از طرف زن مهریه به زن تعلق می‌گیرد یا خیر؟ در این زمان تکلیف مهریه چه خواهد شد؟ در واقع اکنون بر طبق قوانین کشوری مطالبه طلاق از طرف زن هیچ ارتباطی با مهریه ندارد. زن در هر زمان که بخواهد می تواند مهریه خود را مطالبه کند.
بهتر است این را بدانید که متن نوشته شده در قانون ممکن است با رویه قضایی اندکی فرق داشته باشد. در واقع در زمانی که زن دلایل و قراین محکمی برای دادگاه ارائه نمی دهد اما نصف و یا حتی همه مهریه را به مرد ببخشد، در دادگاه این ذهنیت به وجود می آید که زن در عسر و حرج است و به همین خاطر بدون درخواست مهریه قصد طلاق گرفتن دارد.
در واقع بخشیدن مهریه برای دادگاه بسیار مهم است. البته بر اساس قوانین موجود در کشور در زمان طلاق (به هر صورتی که باشد) زن می تواند مهریه خود را به صورت کامل دریافت کند. چرا که مهریه جزو اموال قانونی زن محسوب می شود. ولی با بخشش مهریه می توان، دید مثبت قاضی را جلب کرد. این باعث می شود که قاضی درخواست طلاق از طرف زن را قبول کند.
شرایط تعلق نگرفتن مهریه به زن در صورت درخواست طلاق از طرف زن
زمانی که داد خواست طلاق از سوی زن باشد، این موضوع در دادگاه طرح خواهد شد. در این زمان تعلق گرفتن مهریه یا تعلق نگرفتن مهریه، از سوی دادگاه بررسی می شود. حتی اگر که زندگی زناشویی زوجین شروع نشده باشد در صورتی که زن بتواند دلایل خوب و محکمی به دادگاه ارائه دهد، می تواند در صورتی که هنوز باکره باشد نصف مهریه را از مرد بگیرد.
همچنین اگر که زن و مرد زندگی مشترک خود را آغاز کرده باشند اما زن هنوز باکره باشد و بتواند این موضوع را در دادگاه ثابت کند، می تواند نصف مهریه را از مرد مطالبه کند. البته این در صورتی است که علت عدم رابطه جنسی به خاطر ناتوانی جنسی زوج باشد. اما اگر که زن بکارت خود را از دست داشته باشد، می تواند همه مهریه خود را از مرد مطالبه کند.
مواردی وجود دارد که مرد هیچ مشکلی ندارد اما زن به دلیل نا مشخصی از مرد کراهت دارد. ممکن است که در این شرایط مرد راضی به طلاق همسر خود نباشد. در این موارد لازم است که رضایت مرد را برای انجام طلاق به دست آورد. یکی از کارهایی که می توان برای جلب نظر مرد انجام داد، بخشش مهریه است.
البته باید به این نکته توجه داشت که مواردی وجود دارد که داد خواست طلاق از طرف زوجین و با نظر هر دو سمت انجام می شود. باید گفت که در این شرایط نیز نصف مهریه به زن می رسد. مگر این که زن هیچ گونه مطالبه ای برای مهریه نداشته باشد. زن باید این موضوع را ثبت و امضا کند و مدارک موجود را به دادگاه ارائه دهد.
آیا عدم تمکین زن باعث عدم تعلق مهریه می شود؟
یکی از کارهایی که از نظر قانون وظیفه زن در قبال همسرش است تمکین از شوهر می باشد. این تمکین از مرد دارای معنی عام و خاص می باشد. تمکین عام به معنی اطاعت کردن از مرد در همه اموری است که با خواست خدا همسو باشد و تمکین خاص هم به معنی انجام روابط جنسی در میان زن و مرد است.
زمانی که زن از مرد تمکین نکند باعث می شود که زن ناشزه شناخته شود و حق دریافت نفقه را از خود سلب می کند. در این صورت مرد می تواند به دادگاه مراجعه و ثابت کند که زن از او تمکین نمی کند. در این صورت مرد می تواند هیچ نفقه ای به زن پرداخت نکند. اما سوالی که ممکن است در این زمان برای مرد وجود داشته باشد این است که آیا عدم تمکین باعث عدم تعلق مهریه به زن می شود یا خیر؟
در جواب به این پرسش باید بگوییم که همان طور که می دانید پرداخت مهریه به زن یک تکلیف بر گردن مرد است. همچنین تمکین زوجه از زوج تکلیفی بر گردن زن است. ولی باید گفت که این دو مورد هیچ گونه ارتباطی با هم نخواهد داشت. این به این معنی است که اگر که زن از همسر خودش تمکین نکند مهریه همچنان به او تعلق دارد. در واقع زن در این صورت هم می تواند مهریه خود را از شوهرش درخواست کند.
شرایط بخشیدن مهریه
بیشتر مردم از اطلاعات حقوقی کافی برخوردار نیستند. باید بدانید که اگر که زن به صورت شفاهی اعلام کند که مهریه خود را بخشیده، مهریه از او سلب نمی شود. همچنین اگر که زن به صورت غیر رسمی روی کاغذ بنویسد که مهریه نمی خواهد باز هم مهریه از او سلب نمی شود. حتی اگر که زن در زمان اعلام شفاهی و یا نوشتن دست نویس شاهد داشته باشد حق مهریه از او سلب نخواهد شد. پس این موارد برای بخشش مهریه زن کافی نیستند. پس نتیجه می‌گیریم که بخشش مهریه توسط زن دارای یک سری شرایط و ملاک های خاص است.
بخشش مهریه حتماً باید طبق قوانین موجود انجام شود. بر طبق قانون زن باید به همراه پدر خود و با دست داشتن مدارک به دفتر اسناد رسمی مراجعه کند. سپس باید سندی را برای بخشیدن مهریه تهیه و امضا نماید. خوب است به این نکته توجه کنید که زن می تواند مهریه خود را در قبال حقوقی ببخشد. این حقوق می تواند، حق طلاق حق تحصیل حق خروج از کشور و … باشد.
کلام آخر
در این مقاله سعی کردیم که اطلاعات جامع و کاملی در مورد این که چه زمانی مهریه به زن تعلق نمی گیرد را برای شما شرح دهیم. همچنین به صورت کامل توضیح دادیم که چه مواردی باعث تعلق یا عدم تعلق مهریه به زن می شود. و نیز با خواندن این مقاله فهمیدیم که مهریه حق قانونی زن است و زن مالک مهریه خودش است. در واقع شرایط بسیار پیچیده ای وجود دارد که مهریه به زن تعلق نگیرد. یکی از مهم ترین مواردی که باعث عدم تعلق مهریه به زن می شود بخشش مهریه از طرف زن است. برای هر گونه انتقاد و پیشنهاد به سایت وکیل تو مراجعه نمایید.
